Maud Vanhauwaert
Maud 36 jaar, schrijver en theatermaker. Ze groeide op in ‘the far west’ en woont nu in Antwerpen.
Ze was twee jaar stadsdichter van Antwerpen.
Ze is partner van een vrouw met wie ze sinds een jaar een kleine dochter opvoedt. Ook dat bepaalt haar identiteit nu. Ze vertelt over hoe haar coming out mee zorgde voor het vinden van haar artistieke vrijheid. Alleen haar dochtertje houdt haar in woordeloze verwondering.
Over haar coming out
“Ik ben relatief laat uit de kast gekomen. Toen ik 23 jaar was moest ik het noodgedwongen tegen mijn tweelingzus en ouders vertellen. De relatie met mijn eerste vriendin -waar ik mee samenwoonde- liep dermate mis dat ik zo snel mogelijk moest verhuizen. Jammer, ik was natuurlijk liever met iemand thuis gekomen. Het koste mij dan ook enorm veel moeite om het te zeggen. Al loste mijn tweelingzus meteen de spanning van de ketel, ze haalde haar schouderes op en zei: “Moest ik daarvoor naar beneden komen?” En ze wandelde de kamer uit.
Ze had het het dus niet alleen al veel langer door, ze vond het ook nog eens zo normaal dat ze het niet nodig vond dat expliciet te formuleren of te horen te krijgen.
Voor mijn ouders kwam het nieuws wel als een donderslag bij heldere hemel. Ze wisten dat ze het moesten aanvaarden, al moest daar wat tijd over gaan. Tijd die ik hen gaf door hen er niet non stop mee te confronteren. In het begin zag ik mijn moeder vaak huilen of zag ik dat ze haar tranen verbeet. Maar nu hebben ze mijn vriendin volop in de armen gesloten. Ze trekken zelfs vaker partij voor haar in gesprekken. Dat ontroert me. Dan zie je wat tijd, geduld en respect voor elkaar kunnen doen.”
Over de strijd met haarzelf / Over hoe ze zichzelf eerst moest aanvaarden
“De langste strijd die ik heb gevoerd is de strijd binnen in mezelf. Ik heb altijd gevoeld dat er iets was, alleen had ik daar geen taal voor. In het diepste van mezelf was het er al, maar het had tijd nodig om een reis te maken door mijn lichaam. Om dan met de jaren langzamerhand naar de oppervlakte te komen. Ik heb nog geprobeerd om het terug de diepte in te drukken, in die mate dat ik er ernstige maagklachten van kreeg. Het moment dat ik het voor mezelf kon formuleren was het ineens helder en bevattelijk voor mij. Ik heb sindsdien ook nooit meer maagklachten gekregen. Er gaat zoveel aandacht naar de strijd met je omgeving over het aanvaarden van je geaardheid dat we soms vergeten dat de strijd die mensen binnen in zichzelf voeren soms de allermoeilijkste is. Voor mij was het een lang proces van beseffen, erkennen en uiteindelijk accepteren. Die reis duurde 16 jaar, van mijn 7e tot mijn 23ste. Ik zou mijn jongere zelf de raad willen geven om naar haar lichaam te luisteren. Je kan je lichaam volledig vertrouwen, het vertelt je zoveel. Die raad moet ik trouwens nog altijd tegen mezelf herhalen dus het is een les die ik ook nog niet volledig onder de knie heb. Ik denk dat mijn 90- jarige zelf dat ook zou zeggen tegen de 36-jarige Maud. Als ik ooit 90 jaar word – sowieso.”
Over het ontdekken van haar artistieke vrijheid
“Op mijn 23ste kwam ik niet alleen uit de kast, ik ontdekte toen ook mijn artistieke stem en vrijheid. Als kind schreef ik al, maar in mijn master Woordkunst begon ik plots naar een bundel toe te werken. Ik verwerkte mijn eerste echte liefdesverdriet in mijn debuut ‘Ik ben mogelijk’. Poëzie gaf mij de mogelijkheid naakt te zijn, zonder iets expliciets te hoeven vertellen over mezelf. Ik ben zo dankbaar dat ik die vrijheid heb mogen ontdekken. Ik teer nog altijd op dat moment; het houdt me tot op deze dag gedreven om iets terug te geven aan mijn omgeving in de vorm van voorstellingen , gedichten, boeken en installaties.”
Over de strijd met haar schoonouders
“Mijn vriendin is van Georgisch-Joodse afkomst. Haar ouders leerden mij als een ‘gewone’ vriendin kennen. Uiteindelijk kregen ze te horen dat er meer was. Hun geloof en culturele achtergrond was zo groot dat ze ons als koppel niet aanvaardden.
Mijn vriendin heeft heel lang in spagaat geleefd; met haar ene been in het ouderlijk huis en met het andere in ons appartement. Ik heb enorm veel bewondering voor hoe ze die twee werelden kon combineren. Bij mij zorgde die situatie voor een rollercoaster aan emoties van pijn en intens verdriet tot boosheid en wrok en uiteindelijk een soort van onverschilligheid.
Het moment dat mijn vriendin zwanger werd is hun houding veranderd. Ze zijn door het dolle heen met een kleinkind. Daar heb ik het nu wel moeilijk mee. Onze dochter is het summum van onze liefde en het resultaat van al die jaren waarin we koppig moesten vechten tegen alle vooroordelen. Het lijkt nu vanzelfsprekend dat zij mee de vruchten dragen van iets waar zij tegen waren. Dat is nu een gevoeligheid die bij mij leeft.”
Over hoe nieuwsgierigheid en poëzie de geest flexibel houdt
“Veel problematieken in deze wereld zijn gegrond in ons binair denken; zwart vs wit, allochtoon vs autochtoon, man vs vrouw. Dit denken in tegenstellingen zorgt voor discriminatie op zoveel vlakken waarvan homofobie er maar een van is. Poëtiseren gaat in tegen polarisering. Poëzie toont aan hoe tricky taal eigenlijk is, je kan de lezer makkelijk in een richting doen denken. Door met taal te spelen hou je de geest flexibel, zowel door zelf te schrijven als te lezen. Dat is zelfs neurologisch onderzocht. Het moet niet per se via poëzie gaan, muziek, of andere kunstvormen dagen ons ook op diezelfde manier uit.
Binair denken verstramt ons, terwijl we juist onze geest moeten verruimen. De maatschappij is soms zo gefocust op onze identiteit en het continu cultiveren daarvan, maar het is juist de nieuwsgierigheid naar de ander die ons rijker maakt. We zouden daar eigenlijk meer moeten op inzetten op school.
Met mijn poëzie probeer ik die binaire tegenstellingen op een getwiste manier in vraag te stellen en nieuwsgierigheid aan te wakkeren.”
Over wat queer zijn voor haar betekent
“Queer vind ik een heel fascinerend begrip omdat we het elke dag opnieuw anders kunnen definiëren. Ik ben in die zin wel aangetrokken tot de queer gedachte. Het is op diezelfde manier dat literatuur en poëzie mij uitdagen om op nieuwe manieren naar de wereld te kijken.
Voor mij is een queer schrijver dus veel meer dan iemand die niet gewoon hetero is. Ik ga zelf niet specifiek op zoek naar een boek van een lesbische schrijfster maar naar een auteur die mij anders naar de wereld doet kijken.
Ik zou ook niet willen dat ze mij als queer schrijver zien omwille van mijn oriëntatie. Mijn geaardheid maakt natuurlijk wel deel uit van mijn identiteit, maar ik voel niet de behoefte die te thematiseren. Het gegeven weerspiegelt zich wel vaak in mijn werk -zoals alles wat ik ben en wat ik meemaak- maar ik wil het niet cultiveren. Toen ik debuteerde had ik ook wel een beetje schrik dat ik gelabeld zou worden als ‘die lesbische dichteres’. Het poëziewereldje is al zo klein, ik wilde het hokje niet nog meer vernauwen. Miijn angst was trouwens geheel onterecht. Intussen zijn er in Vlaanderen en Nederland zoveel jonge lesbische dichteressen, dat je nog met moeite een jonge dichteres vindt die niet lesbisch is, ha!